Burgemeester Haarlemmermeer: ’Ze komen er gewoon mee weg’

Gepubliceerd op: 13-1-2024

’Schipholbestormers’ vrijuit: gemeente stapt naar Den Haag
HAARLEMMERMEER - De burgemeester van de gemeente Haarlemmermeer is diep teleurgesteld over het niet vervolgen van ’Schipholbestormers’ en stapt naar Den Haag. Dat laat Marianne Schuurmans (VVD) weten in een brief aan de gemeenteraad. „Ze komen er gewoon mee weg”, aldus de gemeente.

Het Openbaar Ministerie (OM) maakte vrijdag bekend het onderzoek naar en de vervolging van klimaatbetogers die in november 2022 inbraken op Schiphol te staken. De lopende zaken worden geseponeerd. Daarbij speelt een grote rol dat veel van de bijna vierhonderd betogers die door de hekken van de luchthaven braken bewust geen identificatie meenamen en niet meewerkten aan het bekend maken van hun identiteit.

Onacceptabel
Schuurmans baalt enorm van het besluit. „De organisatoren van de demonstratie gaven van tevoren deelnemers mee om te overwegen hun identificatiebewijs niet mee te nemen omdat ze mogelijk strafbare feiten zouden plegen. Het door een grote groep demonstranten frustreren van het identificatieproces vind ik onacceptabel. Het demonstratierecht is een groot recht, wat niet misbruikt mag worden om strafbare feiten te plegen. Ik ga in Den Haag aandacht vragen voor dit vraagstuk.”

De gemeente stuurt niet aan op een artikel 12-procedure, waarmee het OM verplicht zou worden te vervolgen. De stap naar Den Haag is gericht op de toekomst, aangezien klimaatbetogers er geen geheim van maken Schiphol op de korrel te houden.

Op 5 november 2022 betoogden demonstranten op verschillende plaatsen rond Schiphol vanwege de klimaatschade die door de luchtvaart wordt veroorzaakt. Met betogers van Greenpeace en Milieudefensie waren afspraken gemaakt dat men op de daartoe aangewezen plaats zou blijven.

Met Extinction Rebellion (XR) was deze afspraak er niet. Zij braken massaal door een hek op Schiphol-Oost, fietsten rondjes over de landingsbanen, die in een zone liggen die verboden gebied is, en ketenden zich vast aan privévliegtuigen. Die werden daardoor beschadigd. Velen werden opgepakt, maar gaan dus alsnog vrijuit.

Het merendeel van de demonstranten werkte volgens het OM bewust niet mee aan de wettelijk vereiste identificatie. „Of ze hadden maatregelen genomen om identificatie tegen te gaan, zoals weigeren hun identiteit bekend te maken, vingerbewerking om niet geïdentificeerd te kunnen worden, of het ontbreken van een identiteitsbewijs”, aldus het OM.

Dat leidde ertoe dat er mensen onjuist werden geïdentificeerd. Van anderen weet het OM niet zeker of in het onderzoek de juiste persoon is aangemerkt. Het OM gooit hun gegevens weg. „De negentig zaken waarbij geen twijfel bestaat over de vaststelling van de identiteit van betrokkenen blijven in stand, die gegevens worden niet verwijderd.”

Misdrijf
Schuurmans respecteert het besluit van het OM knarsetandend. „Het vernielen en over hekken klimmen valt niet onder de demonstratievrijheid en het betreden van de landingsbanen op Schiphol Oost is zelfs een misdrijf. Het is bovendien gevaar zettend voor reizigers, demonstranten en medewerkers van Schiphol en de Koninklijke Marechaussee.”

Volgens directeur Ton van Deursen van afhandelingsbedrijf voor privévliegtuigen Jet Support heeft juist burgemeester Halsema van Amsterdam boter op haar hoofd. Want in haar gemeente, in het Amsterdamse Bos, kwamen de inbrekers vooraf bijeen. „Het was bekend dat de activisten zouden proberen om in te breken op het luchthaventerrein, want dat ging erg soepeltjes. De burgemeester had veel meer maatregelen kunnen treffen vooraf om de inbraak en schade aan de vliegtuigen van onze klanten te voorkomen, zoals het ophalen van de brug tussen Schiphol en het Amsterdamse Bos.”

Ook verwijt Van Deursen de bestuurders dat er niet preventief een peloton ME was opgeroepen. De Mobiele Eenheid moest nu vanuit Scheveningen komen. „Dat betogers nu vrijuit gaan, toont de labbekakkerigheid aan van justitie en bestuur. De actievoerders worden hierdoor alleen maar aangemoedigd om nog meer actie te gaan voeren.”

Een paar maanden na de actie besloot Schiphol ineens tot een gedeeltelijke ban op privéjets, hoewel de uitstoot en overlast verwaarloosbaar is ten opzichte van het gewone luchtverkeer. De branche ziet in de gebeurtenissen een hoop symboolpolitiek. „Dat de inbrekers vrijuit gaan is een slecht signaal richting de maatschappij”, zo reageert Robert Baltus van de branchevereniging voor de privéjets Ebaa. „Een aantal eigenaren van privéjets probeert de schade nog steeds te verhalen. Demonstratierecht is een groot goed, maar dit is een vrijbrief voor meer strafbare acties.”

XR hield vorig jaar een hele reeks betogingen, waarbij veelvuldig de kritiek klonk dat betogers stelselmatig vrijuit gingen. De actiegroep kondigde deze week juist aan een nieuwe betoging op de snelweg A10 te willen houden op 24 februari. Een demonstratie op 30 december was verboden, maar demonstranten wisten toch urenlang de snelweg ter hoogte van het oude ING-kantoor te blokkeren.