Aanpak drugscriminelen Schiphol loopt vast op privacywetten

Gepubliceerd op: 19-9-2024

Aanpak drugscriminelen Schiphol loopt vast op privacywetten: ’Nadenken of criminelen wel zelfde rechten hebben’*

Privacywetten zitten in de weg om drugscriminelen die medewerkers op Schiphol ronselen nog beter aan te kunnen pakken. Die klacht komt van burgemeester Marianne Schuurmans van Haarlemmermeer, die in Den Haag alarm slaat. „We moeten echt nadenken of criminelen dezelfde rechten hebben.”

Maandag nog stuitte de douane op een bijzondere vondst op Schiphol. In een vracht uit Panama zaten vier joekels van ovens, met tussen de beplating tientallen kilo’s cocaïne. Geen megavangst, maar wel een die duidelijk maakt dat criminelen de luchthaven nog altijd als doorvoer gebruiken.

Deels hebben ze daarvoor insiders met een Schipholpas nodig. Alleen zij kunnen het beveiligde deel van de luchthaven op, en zo informatie doorspelen of zelfs actief meehelpen met het doorsluizen van drugs. De ronselproblematiek heeft dan ook al jaren de volle aandacht van autoriteiten. Alleen; de privacywet zit bij de aanpak in de weg, waarschuwt burgemeester Marianne Schuurmans van de gemeente Haarlemmermeer.

Informatie delen
„Het kan zo zijn dat het OM iemand verdenkt van smokkelen, maar dat nog niet hard kan maken. Dat kan het OM dat niet kan delen met bijvoorbeeld KLM of de Schiphol Group. Hooguit dat er iets speelt. Maar niet met wie, want dat mag niet gedeeld worden. Dat zorgt voor onrust”, legt ze uit. Een directie gaat twijfelen aan haar werknemers. En wie zegt dat andere werknemers niet blootgesteld worden aan risico’s?

Onder de noemer Sterke Luchthaven werken publieke en private partijen inmiddels vijf jaar samen aan de aanpak van ondermijning op Schiphol Airport.

Andersom zit de wet eveneens in de weg; ook werkgevers mogen niet zomaar ingrijpen bij vermoedens van crimineel gedrag. „Je kan niet zomaar iemand schorsen. Wat betekent dat iemand een Schipholpas houdt, terwijl we sterk vermoeden dat diegene niet zuiver is.”

„We merken dat de wetgever worstelt met dit vraagstuk en wacht op concrete zaken. We kloppen nu in Den Haag aan met de vraag: help ons”, zegt de burgemeester van VVD-huize. Daar zitten haken en ogen aan. De wet aanpassen vraagt nogal wat. Daarom wil ze horen wat er binnen de wet kan gebeuren om te zorgen dat alle betrokken partijen – van schoonmaakbedrijven tot douane, van OM tot Easyjet – meer informatie kunnen delen. „Zonder dat een rechter vervolgens de zaak van tafel veegt. Want we merken ook dat we het opnemen tegen criminelen met veel wetskennis.”

Zwijgcultuur
In mei dit jaar kon De Telegraaf nog onthullen hoe een crimineel netwerk honderden kilo’s drugs via Schiphol het land binnen smokkelde. Spil in de zaak is een 51-jarige man uit Diemen die op de luchthaven contacten aanboorde, die volgens de autoriteiten ervoor zorgden dat verdovende middelen de grens over kwamen. Zo ontstond een netwerk dat een half jaar lang kon opereren.

De vijf man die in de zaak werden opgepakt, bevinden zich in een bont gezelschap. Met regelmaat worden medewerkers van bedrijven die actief zijn op Schiphol, of zelfs in de beveiliging, opgepakt voor betrokkenheid bij louche zaken. Of dat nu gaat om drugssmokkel of ladingdiefstallen: die zijn grotendeels mogelijk dankzij tips van insiders op de luchthaven.

In de bagagekelders van Schiphol heerst bovendien een zwijgcultuur, zo stellen onderzoekers van beleidsadviesbureau RAND Europe. Zij bekeken waar de zwakke plekken zitten en constateerden dat omkoping een pijnpunt is. Medewerkers die relatief weinig betaald krijgen, kunnen verleid worden door snel geld.

Aanspreekpunten op werkvloer
Bovendien geldt een soort ongeschreven wegkijkcultuur, die wordt afgedwongen met pesterijen en intimidatie, stellen de onderzoekers bezorgd. Ook daar proberen de autoriteiten paal en perk aan te stellen; door speciale aanspreekpunten op de werkvloer aan te stellen en vrijwel continu aandacht te vragen voor de ronselproblematiek, moet het bewustzijn groeien dat criminaliteit niet loont en je je ertegen kan weren.