Controles aan onze grens zoals in Duitsland? 'Het is de vraag of dat wenselijk is'

Gepubliceerd op: 25-9-2024

Je paspoort laten zien bij de grens, dat is iets van lang geleden. Het lijkt weer actueel, nu Duitsland zes maanden lang grenscontroles uitvoert. Toch is het moeilijk voor te stellen dat je niet meer zomaar de grens over kan, vindt bijvoorbeeld Jan-Frans Mulder, oud-burgemeester van Hulst: "De levens van mensen hier aan beide kanten van de grens zijn zo met elkaar vervlochten."

In Kapellebrug vertelt oud-marechaussee Kees Kuijper hoe het er in de praktijk uit zou zien als daar gecontroleerd zou worden. "Het is op zich een makkelijke situatie hier met maar twee wegen: eentje richting Clinge en Nieuw-Namen en eentje rechtdoor richting Hulst. Dan zou je dus kunnen kiezen om die twee wegen af te zetten, zoals ze nu in Duitsland doen."
Kuijper heeft begrip voor de maatregelen die Duitsland heeft genomen: "Het is een stukje emotie natuurlijk, waarop gereageerd wordt. Mensen in heel Europa vragen aan de politiek om maatregelen om de stromen van vreemdelingen te controleren."

Niet alleen symboolfunctie
Hoewel het misschien zo lijkt, is het niet zo dat de grensstreek bij ons nu totaal vrij is van controles. Kuijper: "Er wordt nog steeds rondgereden: ook in Nieuw-Namen, Kapellebrug, Koewacht, Sluis, Retranchement. Al die posten worden nog regelmatig in de gaten gehouden."

Toch zou een maatregel zoals in Duitsland wel degelijk nut kunnen hebben, naast de symboolfunctie, denkt de oud-marechaussee. "Het fysiek aanwezig zijn geeft al een barrière, maar daarnaast wordt er ook informatie ingewonnen door alleen al te kijken wie er bijvoorbeeld omkeren vlak voordat ze bij een grenscontrole aankomen."

Oud-burgemeester Jan-Frans Mulder van Hulst heeft ook begrip voor de maatregelen van onze Oosterburen, hoe vervelend ook. "Er is niets zo mooi als dat je zomaar de grens over kan. Dat is een luxe die we hebben en het is jammer dat door crimineel gedrag en mensensmokkel toch weer gecontroleerd moet worden", vindt hij.

Toch hoeven we niet heel ver terug in de tijd voor situaties waarin de grens tussen Zeeland en Vlaanderen een onneembare vesting leek. Tijdens de mond-en-klauwzeer-crisis en corona ging de grens ook op slot. Ingrijpende periodes voor mensen in de grensstreek. "Ik dacht: het zal toch niet, maar de Belgen hebben daar toen inderdaad allemaal barrières geplaatst", aldus Jan-Frans Mulder. "En toen was er alleen hier een overgang en bij Sas van Gent. Dat was het."

Smokkelroutes
Toch konden de hekken en betonblokken niet voorkomen dat mensen de grens stiekem overstaken. "Toen zag je ineens heel snel de oude smokkelroutes terugkomen, achter woningen langs om dan in België terecht te komen", schetst de oud-burgemeester van Hulst. "En in het bos kon alles. Er zijn opa's en oma's geweest die de kleinkinderen wilden zien. Die spraken af in het bos. Daar konden ze vrij wandelen."

Zowel oud-marechaussee Kees Kuijper als oud-burgemeester Jan-Frans Mulder zien het niet zo snel gebeuren dat er langs de grens tussen Zeeland en Vlaanderen zo gecontroleerd gaat worden als in Duitsland. Mulder: "Ik kan me dat niet helemaal voorstellen nee, eigenlijk niet. En tegenwoordig met kentekenherkenning is er natuurlijk al heel veel af te vangen."
Oud-marechaussee Kuijper ziet ook praktische bezwaren. "Ik denk dat de capaciteit van de marechaussee op dit moment ook niet toereikend zou zijn. En je kunt je afvragen of het wenselijk is in een tijd van allemaal Europese verdragen en overeenkomsten. Maar dat is uiteindelijk allemaal een politiek besluit."

Reacties uit Den Haag
Vanuit de landelijke politiek klinken verschillende geluiden. "Als Duitsland het kan, waarom zouden wij het dan niet kunnen", zegt PVV-leider Geert Wilders. Hij wil kijken of het Nederlandse kabinet een soortgelijke maatregel kan nemen. "Wat mij betreft; hoe eerder, hoe beter."
De PVV-leider wijst op het hoofdlijnenakkoord dat zijn partij heeft gesloten met VVD, NSC en BBB, waarin staat dat grenscontroles worden versterkt. "Dan lijkt het mij op zijn minst een overweging waard voor het kabinet om goed naar te kijken."
Dilan Yeşilgöz van de VVD zegt het plan van Duitsland super interessant te vinden. Fractieleider Frans Timmermans van GroenLinks-PvdA is minder enthousiast en wijst ook op de nadelen, bijvoorbeeld voor vertraging bij de in- en uitvoer van goederen en lange wachttijden voor mensen die in de grensstreek wonen en werken.