Duitsers controleren weer aan de grens.

Gepubliceerd op: 28-9-2024

Marcel deed dat 10 jaar lang bij Elten in de jaren 80; zo ging dat in die tijd*
Marcel Smid uit Winterswijk werkte tien jaar lang als marechaussee aan de grenspost tussen Babberich en Elten. Een periode vol gruwelijke, gevaarlijke incidenten, maar ook met hartverwarmende verhalen. Nu de Duitsers weer structureler controleren aan de grens, komen deze herinneringen weer boven. Smid blikt terug op die tijd. ,,Dat ik nooit haar adres heb gevraagd, daar heb ik tot op de dag vandaag spijt van.”

Hij stond tussen 1980 en 1991 als marechaussee aan de grens. Daarna ging hij werken in én aan grote musicalproducties en inmiddels runt hij al een paar jaar restaurant De Gulle Smid in Winterswijk. Maar de periode van de grens, is hem altijd bijgebleven.

*De grenzen zijn al een tijdje open, maar de controles zijn weer hot bij onze oosterburen. Een goede zet van de Duitsers?*
,,Nou, ik vraag mij oprecht af of het echt zinvol is. Natuurlijk haal je er meer rotte appels uit als je meer gaat controleren. Maar kijk alleen maar naar de Achterhoek en Liemers. Daar zijn zoveel mogelijkheden om de grens over te gaan. Je zal dus altijd een hele hoop mensen niét pakken. Dat was ook in onze tijd zo.”

*Zelf nooit iets gesmokkeld?*
,,Haha... nee dat heb ik niet gedaan.”

*Hoe was het überhaupt in uw tijd? Veel meegemaakt?*
,,Ja het was een periode waarin er altijd wel wat te beleven was in het grensgebied tussen Zevenaar en het Duitse Emmerik. Denk bijvoorbeeld aan drugs of wapens die mensen de grens over wilden smokkelen, maar we hebben toen ook een hele periode gehad waarin er erg veel ongelukken waren. Waarom? Geen idee. Maar het waren gek genoeg veel auto’s die ook in brand vlogen met de inzittenden nog in het voertuig. Dan konden we ze niet meer redden.”

*Is dat ook het meest schrijnende wat u heeft meegemaakt?*
,,Een incident is me altijd bijgebleven. Dat was een verkeersongeval met een meisje uit Zwitserland. Ze was 18 of 19 jaar oud en ging met haar vriendje op vakantie in Nederland. Hij reed en had niet door dat er een grenscontrole was waardoor er dus auto’s op de weg stilstonden. Hij zag een busje te laat en probeerde nog uit te wijken, maar kon niet voorkomen dat hij met de passagierskant vol op het busje knalde. En daar zat zijn vriendin.

Toen ik aankwam zag ik hoe vreselijk zij eraan toe was. We probeerden haar nog uit de auto te krijgen, maar die was zo erg ingedeukt dat het onmogelijk was. Ik heb haar hand vastgepakt en geprobeerd met haar te praten. Ze reageerde alleen met knikjes. Na een tijdje voelde ik geen pols meer. Ze was overleden.”

*Dat klinkt heftig. Heeft u daar later nog last van gehad?*
,,Ja, ik ben dat meisje nooit vergeten. Zeker toen ik zelf een dochter kreeg, dan komt het weer terug. Ik heb haar ook altijd op het hard gedrukt dat ik haar graag wilde ophalen, zodat ze niet bij iemand in de auto kon stappen die teveel gedronken had. Of die hard wilde rijden om stoer te doen. Ik zeg ook tegen m’n personeel dat ze normaal moeten rijden en niet bij hardrijders in moeten stappen. Hun ouders hebben ze niet voor jan lul grootgebracht. En de dood van een kind, dat laat zo’n enorme leegte achter. Dat gun je niemand.
Daarom baal ik ook dat ik nooit het adres van het Zwitserse meisje heb gevraagd. Dan had ik haar ouders kunnen vertellen hoe hun dochter om het leven is gekomen. Nu kregen ze alleen te horen dat het kwam door een verkeersongeval. Ik kan me voorstellen dat ze toen met heel veel vragen zaten. Die zijn al dertig jaar onbeantwoord.”

*Dat is vooral heel emotioneel. Heeft u ook gevaarlijke dingen meegemaakt?*
,,Dan denk ik direct aan een vent die betrokken was bij een schietpartij in Amsterdam. Of nou ja, drie grote gasten die in een auto vanuit Duitsland de grens over wilden. Ik checkte hun gegevens in de computer en zag dat ze gezocht werden.”

*Hoe wist u dat u juist hen aan moest houden?*
,,Dat wist je nooit zeker. Het is fingerspitzengefühl, dat krijg je vanzelf als je lang aan de grens staat. Het was vaak een blik. Mensen uit west-Nederland keken je vaak op een bepaalde manier aan. Een soort minachting voor de wet. Zo viel ons ook de auto met de mensen van de schietpartij op. Waarom? Ja... iets aan het voertuig viel op.”

*Hoe liep dat verhaal af?*
,,Ik besloot de bestuurder met een geintje uit de auto te lokken. Ik zag namelijk een wapen. Ik zei iets in de trant van of er nog Duitse meisjes in de auto zaten. Toen hij uitstapte, greep ik hem direct en zette mijn pistool tegen zijn hoofd. Zo maakt ik hem onschadelijk. Toen hij niets meer kon richtte ik me op de andere mannen, zodat ook zij niets konden uitrichten. Ik belde later met Amsterdam dat ik de man had. Toen stonden ze wel even te kijken.”

*Is dat niet levensgevaarlijk?*
,,Ik was toen toevallig net alleen, maar had vooraf via de computer een rode knop ingedrukt met mijn gegevens. Zo wisten collega’s dat ik in een mogelijk gevaarlijke situatie zat. Maar ja, dat kan gevaarlijk zijn. Zeker vanwege hun wapen, maar ik had geluk met mijn tactiek. Als iemand dat wapen had willen pakken, dan had ik geschoten.”

*Zijn er ook leuke verhalen te melden?*
,,Die zijn er gelukkig ook. Dan denk ik direct aan een Duitse jongen die meerdere keren bij ons werd gebracht. Hij was zwaar drugsverslaafd. Heel triest. Hij verkocht zijn lichaam in de Nederlandse homowereld, zodat hij geld had voor drugs. Daarbij werd hij regelmatig opgepakt en weer naar ons gebracht, zodat wij hem konden uitzetten. Na een tijdje zei ik hem: stop toch met de rommel. Dit is niets. Hij zei dat hij actie ging ondernemen.

Anderhalf jaar laten kwam hij weer aan de grens. Toen voor een normale controle, maar ik herkende hem helemaal niet meer. Hij was wat voller en zat strak in het pak. Het bleek hem gelukt om zijn leven op de rit te krijgen. Geweldig toch. Ook die verhalen blijven je voor altijd bij.”