Onderzoek of het leger en de Koninklijke Marechaussee kunnen worden ingezet in gevangenissen

Gepubliceerd op: 3-10-2024

Staatssecretaris Coenradie verneemt via media dat gevangenen EBI contact hadden via wc-kanalen
Den Haag - Staatssecretaris Ingrid Coenradie (Justitie en Veiligheid, PVV) heeft uit de media moeten vernemen dat gevangenen in de Extra Beveiligde Ingrichting (EBI) in Vught contact konden hebben via de wc-kanalen. Ondanks de zelfverklaarde goede verstandhouding met de EBI-leiding, is ze hiervan dus niet door de DJI op de hoogte gesteld.

„Dit is gebeurd en verholpen voor mijn tijd als staatssecretaris”, zo verdedigde de bewindsvrouw haar slechte informatiepositie. „Over incidenten is de afspraak dat ik word geïnformeerd, bij operationele zaken is dat niet het geval”, vervolgde ze. „Maar ik heb afgesproken dat ik nauwgezetter op de hoogte wordt gesteld.”

’Signaal’
De PVV-staatssecretaris vertelde in een debat met de Kamer dat in december vorig jaar een ’signaal’ is binnengekomen dat communicatie via wc-kanalen van de EBI - waar zware criminelen zoals Ridouan Taghi zitten - mogelijk zou zijn. Dat is direct onderzocht met hulp van externe expertise, vertelde Coenradie. „En daarna verholpen zodat het niet meer mogelijk is.” Ook repte de PVV-staatssecretaris van ’verscherpt toezicht, extra alertheid en extra afstemming’ met andere partijen om dergelijke praktijken in de toekomst te voorkomen.

Coenradie wilde niet ingaan op vragen van Kamerleden Ulysse Ellian (VVD) en Joost Eerdmans (JA21) of het de gedetineerden van de zwaarbeveiligde gevangenis gelukt is om via die wc-kanalen te communiceren. „Vanwege de veiligheid kan ik daar in de openbaarheid niks over zeggen”, reageerde ze. „We willen gedetineerden niet wijzer maken dan ze zijn.” Ze herhaalde daarbij haar eerdere aanbod om de Kamer achter gesloten deuren bij te praten. Ellian liet daarop direct weten dat hij niet weet of hij op dat aanbod zal ingaan. Ook andere Kamerleden hebben hun twijfels over een geslotendeurensessie, omdat dit mogelijk hun controlefunctie bemoeilijkt.

Coenradie kwam de Kamer wel tegemoet door te zeggen dat ze niet zal zwichten voor de gedetineerden die in hongerstaking zijn gegaan uit protest tegen hun behandeling in de EBI: „Ik accepteer geen druk.”

Leger inzetten
Een andere toezegging die Coenradie deed was dat ze gaat onderzoeken of het leger en de Koninklijke Marechaussee (KMar) kunnen worden ingezet in gevangenissen om meer criminelen achter slot en grendel te krijgen. Ze staat niet onwelwillend tegenover het voorstel van Kamerlid Joost Eerdmans (JA21) om bij wijze van proef veroordeelden die nog kort de gevangenis in moeten, zo eerder hun straf uit te laten zitten. Ze wil over het inzetten van het leger en de KMar in gesprek met haar collega’s in het kabinet om te kijken wat mogelijk is.

De Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI) kampt met personele krapte en als gevolg daarvan is al tijdens sprake van een cellentekort. Dat loopt volgens de ramingen alleen nog maar verder op. Als gevolg van dit tekort lopen momenteel nog bijna 3500 criminelen vrij rond. Het gaat om zo genoemde zelfmelders, waarvoor vorig jaar zelfs een oproepstop werd ingesteld omdat er geen plek voor was.

’Code zwart’
Sinds juli worden zulke zelfmelders weer mondjesmaat opgeroepen, maar het aantal neemt door nieuwe veroordelingen alleen maar toe. Om die groep versnel weg te werken heeft Coenradie onlangs aangekondigd onder meer 40 plekken in een zogenoemde ’budgetbajes’ in Veenhuizen vrij te maken, waarbij gevangenen een soberder dagprogramma hebben. Evengoed gaat het nog jaren duren om alle zelfmelders hun straf uit te laten zitten.

Het is code rood in gevangenisland”, concludeerde Eerdmans. „Code zwart”, overtoepte PvdA/GL-Kamerlid Esmah Lahlah. Coenradie erkende zelf ook dat het capaciteitstekort - veroorzaakt door het personeelstekort - ’ontzettend prangend’ is. Behalve op het werven van nieuw personeel zet ze daarom vooral in op het voorkomen van verzuim én uitstroom van medewerkers.