Onderzoek: illegale migratie naar Europa blijft al jaren gelijk

Gepubliceerd op: 12-10-2024

De illegale migratie naar Europese landen is de afgelopen vijftien jaar gelijk gebleven. Dit blijkt uit een groot onderzoek van de organisatie Measuring Irregular Migration and Related Policies (MIrreM), dat gisteren is verschenen.

In het onderzoek, gefinancierd door de EU, wordt illegale migratie onder de loep genomen in twaalf EU-landen. Het aantal mensen dat niet rechtmatig in deze landen verbleef, is van 2008 tot 2023 vrijwel gelijk gebleven. In sommige landen nam het aantal wel toe, maar in Nederland nam het juist af, zo concluderen de onderzoekers. De cijfers over Nederland zijn gebaseerd op de periode 2008-2018, omdat er geen recente cijfers beschikbaar zijn.

Tussen 2016 en 2023 woonden er in de twaalf EU-landen tussen de 2,6 en 3,2 miljoen illegale migranten. Dit is minder dan 1 procent van de totale bevolking van deze landen, stelt het rapport, een percentage dat in deze periode stabiel bleef. Een illegale migrant wordt hier gedefinieerd als een persoon die geen wettelijke basis heeft voor zijn of haar verblijf in een land. Vluchtelingen waarvan de asielaanvraag in behandeling is, vallen hier niet onder.

In Nederland ging het in 2018 om tussen de 23.000 en 58.000 illegale migranten, wat tussen de 0,1 en 0,3 procent van de totale bevolking vertegenwoordigt. Vergeleken met 2008 is dit een afname; in dat jaar ging het om tussen de 62.000 en 131.000 illegale migranten, wat toen tussen de 0,5 en 0,8 procent van de totale bevolking was.

Ook in Finland, Griekenland, Ierland en Polen namen de aantallen af. In Duitsland, Oostenrijk en Spanje namen de aantallen juist toe.

Belang van cijfers

Er is veel discussie over illegale migratie in de EU, waarbij rechtse politici regelmatig wijzen op de risico’s omdat de migranten vrijwel buiten beeld zijn. In Duitsland werd een maand geleden de grenscontrole geïntroduceerd in een poging om illegale migratie tegen te gaan. Ook in ons land wil het kabinet met nieuwe regels mogelijk maken dat afgewezen migranten direct het land uit worden gezet.

Juist vanwege de relevantie van het fenomeen in de politiek en het publieke debat is het van belang om de cijfers boven water te krijgen, stellen de onderzoekers.

De Amsterdamse hoogleraar sociologie, Hein de Haas, meldde vorig jaar in zijn boek Hoe migratie echt werkt al dat de aantallen in Europa redelijk stabiel zijn gebleven. ‘De meeste internationale migranten steken legaal — met een paspoort en visum in de hand — de grens over’, aldus de wetenschapper. ‘De uitvoerige mediaberichtgeving over illegale migratie blaast de ware omvang van dit verschijnsel dus geheel uit proporties.’