In Memoriam Marten Mobach

Gepubliceerd op: 14-11-2024

Op 12 november 2024 overleed ons oudste SMC lid Marten Mobach. Het leek mij gepast om het artikel in de Vierklank van 27 juni hier nogmaals te plaatsen.
Dat hij ruste in vrede na een uiterst bewogen leven.

Marten Mobach 105 jaar

Zaterdag 15 juni was het 105 jaar geleden dat Marten Mobach in Franeker werd geboren. Met de hele familie heeft hij die dag zijn verjaardag gevierd met een feest in boerderij Fortzicht. Burgemeester Sjoerd Potters kwam de jarige feliciteren met deze respectabele leeftijd. Meer dan 60 kaarten toonde aan dat hij heel veel vrienden en kennissen heeft. Ook zijn voormalige werkgever de Koninklijke Marechaussee was hem niet vergeten en bracht bloemen.

Marten was de oudste in een gezin met zeven kinderen. In 1939 vertrok hij vanwege dienstplicht uit Friesland naar het westen en werd gelegerd in Katwijk aan Zee bij de bereden veldartillerie. Na vervullen van zijn dienstplicht meldde hij zich aan bij de Marechaussee. In 1940 kwam hij bij de Koninklijke Marechaussee en kreeg een opleiding in Apeldoorn. Na de opleiding is hij op veel plaatsten gedetacheerd geweest. In de oorlog zat hij in Westbroek en na de bevrijding in Utrecht. In 1944 trouwde hij en er kwamen vier kinderen, elf kleinkinderen en veel achterkleinkinderen en achterachterkleinkinderen. Zijn vrouw overleed in 1997. Op de huidige woonplek kwam hij in 1994 wonen, nadat hij bijna vijf jaar in Duitsland gedetacheerd was geweest in Schöppingen. Hij werd daarna geplaatst in Amsterdam als bijstand bij de gemeentepolitie. Vervolgens was hij commandant van de brigade fort De Bilt.

Boek
Te midden van heel veel familieleden en vrienden presenteerde Marten Mobach in oktober 2010 in De Bilt een boek met zijn levensverhaal. ‘Tot nu toe weerhield het mij om daaraan te beginnen, maar nu ik als veteraan regelmatig reünies bezoek en met oud-collega’s spreek, wilde ik nu het nog kan voor de kinderen iets op papier zetten’. Mobach heeft voor zijn verhaal niet alleen gebruik gemaakt van eigen foto’s, maar ook van andere bronnen, zoals internet. Hij vertelde toen dat het voor de hand ligt dat de naam Mobach uit Duitsland komt: ‘Het Ministerie van Defensie adresseerde eens een brief aan mij met M.O. Bach. Ze moeten vast gedacht hebben dat de Mobach’s afstammelingen waren van de beroemde componist Johan Sebastiaan Bach.’

Escorte
Veteraan Marten Mobach werd in 2016 benoemd tot Lid in de Orde van Oranje-Nassau. Hij kreeg het lintje uitgereikt in Den Haag door toenmalig minister Jeanine Hennis-Plasschaert van Defensie. De Koninklijke Marechaussee kwam hem toen ophalen met een motorescorte. ‘Ik was blij verrast’, vertelde de veteraan toen enthousiast. ‘Ik heb jaren zelf motorgereden, dus dit was erg leuk. Het was heel bijzonder om met de motorescorte naar Den Haag te rijden’. Hij kreeg de onderscheiding toen omdat hij zich heel veel had ingezet als spreker en schrijver voor de Koninklijke Marechaussee. Mobach is erg geliefd bij veteranenbijeenkomsten, waar hij vertelt over zijn ervaringen uit de Tweede Wereldoorlog. Hij probeert zo de huidige generatie, die de oorlog niet heeft meegemaakt, iets te leren.

4 en 5 mei
In 2018 was Mobach te gast bij een herdenking waarbij de toenmalige voorzitter van het Nationaal Comité 4 en 5 mei Gerdi Verbeet vertelde: ‘Vandaag hebben wij in ons midden Marten Mobach, die als lid van een verzetsgroep precies op 5 mei 1945 door de bezetter is opgepakt. Zijn vriend Minne Bouma werd direct doodgeschoten. Marten en de anderen werden in een auto geladen om hen hier in Fort de Bilt terecht te stellen. Maar de auto liep vast in een menigte hun bevrijding vierende Utrechtenaren. Daarom heeft hij het overleefd en is hij vandaag bij ons. De lijn tussen leven en dood was heel dun. Wie waren die verzetsmensen zoals Marten en Minne? Wie waren die mensen die in dienst van hun idealen vaak het beste hebben gegeven - hun leven. Die zich verzetten tegen onrecht, tegen een bezetter, een dictatuur. Die zeiden: ´ik pik ’t niet´.

Onderscheidingen
Om zo oud te worden gaf en geeft hij als advies: ‘Lichtvoetig door het leven gaan en niet alles op je schouders meenemen’. De onderscheidingen die hij heeft ontvangen vindt hij hoogtepunten in zijn leven. ‘Ik ben een van de weinigen die twee Koninklijke Onderscheidingen heeft gekregen. Hij werd Lid in de Orde van Oranje-Nassau, kreeg de Eremedaille in de Orde van Oranje-Nassau in zilver met de Zwaarden, het Verzetsherdenkingskruis, het Mobilisatiekruis en de Inhuldigingsmedaille 1948. Tijdens de inhuldiging van Koningin Juliana moest Marten Mobach de Belgische koningin-moeder Elisabeth met de motor escorteren. Hij werd bij haar geroepen en ze zei dat hij normaal een medaille van België had gekregen, maar door de Belgische koningskwestie met Leopold kon dat niet. Ze gaf hem vijfhonderd gulden die uiteindelijk van de generaal in de pot van de marechaussee gestort moest worden.

Verder
Sinds 2021 rijdt Mobach geen auto meer en sinds enkele jaren fietst hij niet meer, maar zit nog wel vaak op zijn hometrainer om in goede conditie te blijven. Dankzij hulp van diverse lieve buren, vrienden en (klein-)kinderen woont hij nog steeds zelfstandig. Zij halen maaltijden voor hem bij Landwaart in Maartensdijk, op vrijdag haring en een portie kibbeling, brengen een pannetje soep en doen klusjes en boodschappen voor hem. Maar op zijn scootmobiel gaat hij ook regelmatig zelf De Bilt in om boodschappen te doen: ‘Naast een goede gezondheid eet en drink ik goed. Ja, ook wel eens een wijntje. Ik ben geen doemdenker en ik verheug mij op leuke dingen’.