Navo-top komt naar Nederland

Gepubliceerd op: 15-7-2023

Navo-top komt naar Nederland, en dat zegt veel over onze positie: ‘Nederland staat er goed op’
2025 Met het gastheerschap van de 76ste Navo-top beleeft Nederland in 2025 een absolute primeur. Qua veiligheid belooft het een monsteroperatie te worden, op diplomatiek vlak biedt het gouden kansen. Anna van Zoest, directeur van de Atlantische Commissie, bekijkt de voor- en nadelen.
Het was het negentigste en allerlaatste punt in het statement van de Navo, na een lange dag vergaderen. In 2025 vindt ‘a meeting in the Netherlands’ plaats. Het zijn slechts een paar woordjes, maar de impact is enorm. In elk geval voor de stad die de top gaat huisvesten. Die zal namelijk veranderen in een vesting.
Kijk maar naar Vilnius, de hoofdstad van Litouwen, waar de regeringsleiders zich nu hebben verzameld. Complete stadsdelen zijn dezer dagen afgesloten voor al het vervoer op wielen: auto’s, bussen, taxi’s, maar ook fietsen en scooters mogen er de straat niet op. Bij de grenzen met Polen en Letland zijn douanecontroles tijdelijk terug. Inwoners die moeite hebben met die forse inbreuk op hun bewegingsvrijheid moeten maar met vakantie gaan, zei de burgemeester.

Ook zijn duizend buitenlandse Navo-troepen naar Litouwen getrokken om zorg te dragen voor de beveiliging. Vilnius ligt vlak bij de grens met Rusland-bondgenoot Belarus, Rusland zelf is slechts 150 kilometer ver. Voor de bewaking van het luchtruim zijn onder meer twaalf Duitse Patriots, een Spaans luchtdefensiesysteem en tal van buitenlandse straaljagers opgetrommeld. Nederland heeft een marinefregat richting de Baltische Zee gestuurd.

Ons land is dus over twee jaar aan de beurt, en dat is voor het eerst in de geschiedenis. De laatste grote internationale bijeenkomst was de nucleaire wereldtop van 2014. Die vond plaats in het World Forum in Den Haag, Barack Obama was een van de aanwezigen. De Navo-top is nog een slag groter – te groot voor het World Forum, vermoedelijk.
Met achtduizend bezoekers − delegaties, pers, ondersteunend personeel − komt slechts een klein aantal conferentiecentra in aanmerking. Amsterdam (met de RAI), Rotterdam (Ahoy) en Maastricht (MECC) zijn de logische kandidaten. Daarbij heeft Maastricht het nadeel dat het aantal beschikbare hotelkamers aan de magere kant is voor zo’n groot gezelschap. Ook ligt het wat ver van de belangrijkste Nederlandse instituties. Zo konden alle hoogwaardigheidsbekleders in 2014 per luxe touringcar naar het koninklijk diner in Huis ten Bosch, dat is vanuit het zuiden van Limburg een stukje lastiger.

Dát Nederland de top in 2025 mag organiseren, is ‘een eer en een erkenning’, zegt Anna van Zoest. Zij is directeur van de Atlantische Commissie, een debatplatform voor trans-Atlantische veiligheidsvraagstukken. ,,Het betekent dat Nederland er goed op staat. Nederland heeft de defensie-uitgaven opgevoerd tot 2 procent van het binnenlands product, draagt veel bij aan de verdediging van Oekraïne en is ook op andere Navo-terreinen erg actief. Dat wordt gezien door de bondgenoten.”

Agenda
Van Zoest is in Vilnius en ziet wat een enorme operatie het is, zo’n top. ,,Er zijn 48 delegaties, alleen de Amerikaanse bestaat al uit 1200 personen. Niet elk land kan en wil zoiets organiseren. Maar ik denk dat de voordelen groot zijn. Je zet jezelf internationaal op de kaart, doet waardevolle contacten op. En je hebt als organisator meer invloed op de agenda.”
Dat betekent dat je dingen belangrijk kunt maken die voor jou als organisator belangrijk zijn, legt Van Zoest uit. ,,Zo doet Litouwen hier enorm zijn best om de belangen van Oekraïne zo goed mogelijk onder de aandacht te brengen, en vroeg Spanje vorig jaar in Madrid succesvol aandacht voor de veiligheidssituatie aan de zuidflank van het Navo-gebied.”

Hoe de wereld eruitziet als Nederland de Navo in 2025 over de vloer krijgt, is nog onbekend. Is het nog oorlog in Oekraïne? Hoe zijn verhoudingen met China? Het zal grote invloed hebben op de inhoud van de besprekingen.

Net als de uitkomst van de Amerikaanse verkiezingen, eind volgend jaar. De kans bestaat dat er iemand anders aan het roer staat dan Joe Biden. Iemand die minder waarde hecht aan de Europees-Amerikaanse relaties, Donald Trump bijvoorbeeld. Van Zoest: ,,Ongeacht wie er in het Witte Huis zit, is het voor Nederland een enorme kans om het belang van de onderlinge relaties te benadrukken. Ook verwacht ik dat Nederland zich hard zal maken voor goede samenwerking tussen de Navo en de EU.”