Particulier bedrijf traint Nederlandse Krijgsmacht

Gepubliceerd op: 20-9-2024

De een vindt het een geniale constructie, de ander is het een doorn in het oog. Een particulier bedrijf, opgericht door de bekende Kamp Van Koningsbrugge-commando Ray Klaassens, traint Nederlandse militairen en politiemensen. Kan dat wel, zo’n Nederlandse tegenhanger van het omstreden Amerikaanse Blackwater? „De nood is nou eenmaal hoog.”
Na een melding over een mishandeling stappen twee politiemannen de werkplaats binnen. De dader springt tevoorschijn, een stalen pijp in de vuist geklemd. „Oprotten!”, roept hij terwijl hij zijn slagwapen heft. De agenten aarzelen niet en grijpen naar hun pepperspray. Van zeven meter afstand is het raak. Ze duwen de kermende arrestant tegen de grond en slaan hem in de boeien. „Au, stop, ik werk toch mee”, kreunt de man.
Dan is het klaar, de acteur staat op en slaat het stof van zijn kleren. Instructeur Sjors stapt naar voren. „Goed gedaan”, zegt hij tegen de twee agenten in opleiding. „Maar als je pepperspray gebruikt, laat de arrestant dan eerst naar voren stappen voor je de boeien om doet, anders loop je in je eigen walm.”

Triangular Group Academy opgericht door Ray Klaassens
Sjors is als oud-politieman gepokt en gemazeld in arrestatieteams. Nu werkt hij voor Triangular Group Academy (TGA), opgericht door Kamp Van Koningsbrugge-commando Ray Klaassens en oud-commando Onno van Boven. Zij ontdekten een gat in de markt: voor opleidingen hebben defensie en politie stelselmatig te weinig personeel. TGA heeft een kaartenbak met zo’n 500 oud-militairen en ex-politiemensen die te huur zijn als trainer. Ze geven schiet- of medische trainingen en de klantenkring is breed, van justitie tot marechaussee tot douane, van politie tot brandweer. Hoofdafnemer is de landmacht. Die kan hen goed gebruiken, zeker als het ’dienjaar’verder wordt uitgebreid.

Reservisten
Hun rol ligt ’extreem gevoelig’, zegt CDA-Kamerlid en reservist Derk Boswijk. Veel militairen denken dat dit privébedrijf de leegloop versnelt door defensiepersoneel te lokken met hoge salarissen. „Ik snap de kritiek en had ook mijn aarzeling”, zegt Boswijk. Later zag hij de voordelen. „Want de nood bij defensie is hoog.”

Binnen de krijgsmacht was het ook een worsteling. ’Dit samenwerkingsverband tussen de TGA en Defensie is dermate pril, dat informatie en richtlijnen omtrent deze samenwerking op dit moment ontbreken’, schrijft een stafofficier in een interne nota. Er kwam ook een constructie waardoor reservisten via TGA konden worden ingehuurd. Het leidde intern tot verwarring: was die instructeur nou burger, militair of iets ertussenin? De wet moest er zelfs voor worden aangepast. Voorheen was het streng verboden voor burgers om schiettraining te geven met militaire wapens. Door de trainers reservist te maken, werd dat probleem verholpen. Die reparatie verdiende geen schoonheidsprijs. Inmiddels kunnen burgers met de juiste certificaten, inclusief een veiligheidsonderzoek, de vereiste wapenvergunning krijgen om schiettraining te geven bij defensie.
Toch voelt nog steeds niet iedereen zich gemakkelijk bij de situatie dat een burgerbedrijf militairen opleidt. „Ik vind dat spijkers op laag water zoeken”, zegt Boswijk. „We hebben ook als Tweede Kamer gezegd dat we erg ambitieus zijn. En de krijgsmacht extreem moet groeien. Daar horen groeipijnen bij.”

Huurlingen van Blackwater
Alles dat zelfs maar in de verte lijkt op een Private Military Company (PMC) is precair. Boven de discussie hangt de slagschaduw van Blackwater, een omstreden Amerikaanse PMC, feitelijk huurlingen die in de strijd konden worden gegooid voor allerlei schimmige klussen. Dat liep uit de hand, van wapensmokkel tot executies tot een bloedbad nadat Blackwater-personeel op vluchtende Irakezen had geschoten.

„Blackwater, dat waren cowboys”, zegt TGA-directeur Marlin van Hal in de omgebouwde Brabantse boerderij die nu als kantoor dient. „De Amerikaanse overheid misbruikte hen door onervaren lui voor weinig geld beveiligingsklussen te laten opknappen. Maar als het te gevaarlijk werd, bleken die klusjes minder simpel en trokken die mensen het niet. Dat ging een paar keer goed mis.”
TGA is ook opgericht door een oud-commando en heeft ex-militairen in dienst. Maar daar houdt de vergelijking op, zegt Van Hal. Het Nederlandse bedrijf in vrijwel niets op Blackwater. Zo geeft TGA-personeel uitsluitend instructie, ze voeren niet zelf beveiligingsklussen uit en gaan ook niet mee op missie. ,,Ons werk is dus compleet anders.’’

Kritiek
Toch is er kritiek op het bedrijf. Lokt TGA defensiepersoneel weg met hogere salarissen dan ze in staatsdienst kunnen verdienen? „Absoluut niet’’, werpt Van Hal tegen. ,,Oud-militairen zeggen hun baan niet op om bij ons meer binnen te harken. Het gaat om mensen die defensie verlaten hebben maar in de burgermaatschappij iets missen. Wij gebruiken de restwaarde van oud-professionals die zeggen: ik ga niet meer vechten, niet meer lang van huis op uitzending, ben geen militair of agent meer maar ik heb nog wel wat te bieden.”

De vrees bestaat dat defensie voor schietles dure externen laat komen die met belastinggeld zijn opgeleid. Maar dat de krijgsmacht geld verspilt, is volgens Van Hal onzin. Het is voordeliger om TGA’ers trainingen te laten verzorgen en per uur af te tikken dan iemand voltijd in dienst te hebben, inclusief verloven en pensioenafdracht.

’Zakken vullen’
TGA’ers worden soms scheef aangekeken, alsof ze hun zakken komen vullen. Van Hal ergert zich daaraan. „Ik hoor vaak: de krijgsmacht moet dit toch gewoon zelf doen? Dan denk ik: we hebben nauwelijks genoeg mensen om naar de oostflank te brengen als het misgaat. Ja, vroeger had het leger dit niet nodig. Maar nu zijn we veel kleiner en de dreiging is groter. Angst voor veranderingen kunnen we ons niet permitteren.”