Eerst het verhaal, dan de objecten

Gepubliceerd op: 18-1-2025

Collectie Marechausseemuseum vindt definitief onderdak in NMM

Een jaar nadat het Marechausseemuseum in Buren definitief de deuren sloot, is een deel van de collectie vanaf deze week te bewonderen in het Nationaal Militair Museum (NMM) in Soest. Commandant van de marechaussee, luitenant-generaal Annelore Roelofs, opende de nieuwe presentatie. Onder de titel ‘Gezien en Ongezien’ hoopt het museum de bezoekers kennis te laten maken met de onzichtbare taken van de marechaussee.

Wie de ruimte van de presentatie in Soest binnenloopt, stuit op een groot zwart scherm. Te zien zijn twee uniformen: een ceremonieel tenue van de marechaussee en een uniform dat wordt gedragen op Schiphol. Maar wie aan de andere kant van het scherm kijkt, ziet een uniform van de Brigade Speciale Beveiligingsopdrachten (BSB). Dit is een onderdeel van de marechaussee dat veel minder mensen kennen. “Je kunt de marechaussee op straat tegenkomen en je ziet ze op tv. Maar je hebt ook de taken die veel minder zichtbaar zijn, waar ze niet mee te koop lopen. Die hebben wij dus ook minder zichtbaar gemaakt”, legt projectleider Stijn van Susante uit. “Achter de schermen dus. Letterlijk en figuurlijk.”

Tijdlijn
Samen met conservator Paul van Brakel is hij de drijvende kracht achter de presentatie zoals die nu te zien is in Soest. Van de gehele collectie uit Buren wordt slechts een tot twee procent getoond in het Nationaal Militair Museum. Harde keuzes moesten er dus worden gemaakt. “Wij hebben besloten om datgene vanaf 1945 echt onder de aandacht te brengen”, legt Van Brakel uit. “De marechaussee bestaat sinds 1814 dus dan laat je zo’n 130 jaar bijna links liggen. Toen zijn we gaan kijken wat er is gebeurd op het wereldtoneel sinds 1945. Dan hebben we het over de Koude Oorlog, de rellen in de jaren zestig, de aanslag in München; zo ga je de gehele tachtig jaar langs. Vervolgens ga je kijken: wat voor invloed heeft dat gehad op de marechaussee en op de ontwikkeling van het korps? Wij hebben ervoor gekozen om eerst het verhaal te maken en dan de objecten te kiezen.”

De belangrijkste gebeurtenissen uit de geschiedenis van de marechaussee zijn te zien op een grote tijdlijn die een hele wand in beslag neemt. Aan de hand van foto’s, maar ook objecten wordt de bezoeker meegenomen in de geschiedenis en de ontwikkeling van de marechaussee. Zo is de fiets te zien van de marechausseecollega die nog net op tijd weg kon duiken tijdens de aanslag op De Naald in Apeldoorn tijdens Koninginnedag 2009. Aan het eind van de tijdlijn prijkt het jaar 2030, de toekomst dus. “We hebben bewust een stukje opengelaten, omdat de marechaussee altijd door blijft ontwikkelen.”

MH17
Naast de tijdlijn en het grote, zwarte scherm zijn er een aantal aparte vitrines met unieke objecten te zien. Zoals het gele hesje dat de marechaussee droeg in Oekraïne toen er na de MH17-ramp gezocht werd naar menselijke resten. Maar ook persoonlijke eigendommen van Jeroen Severs, de wachtmeester die in Irak om het leven kwam. “Die spullen van Jeroen raken mij”, vertelt Van Susante. “Ik heb zijn ouders gevraagd of wij die objecten mee mochten verhuizen. In een iets andere opstelling hebben die hier ook weer een heel mooi plekje gekregen.” Conservator Van Brakel is het meest geraakt door de MH17-spullen. “Dat vind ik een heel iconisch onderdeel van de moderne geschiedenis. We hebben er een hele vitrine aan gewijd.”

Nieuwe stukken in de collectie
Van Brakel en Van Susante hebben er bewust voor gekozen om de ruimte anders in te richten dan het museum in Buren. “Het maakt nu echt onderdeel uit van de rest”, legt de conservator uit. “Wat ik heel leuk vind”, vult Van Susante aan, “is dat we een aantal grotere objecten zoals voertuigen hier weer kunnen plaatsen. Daar was in Buren geen plek voor.”

Ook is er ruimte gemaakt voor nieuwe stukken die nog niet in de collectie te zien waren en zo nieuw zijn dat ze ongedragen in het museum hangen. Zoals de nieuwe High Visibility-kleding voor motorrijders. Dat die spullen te zien zijn, kon tot stand komen door de goede samenwerking met de marechaussee. “Zo wilden wij bijvoorbeeld een nieuwere uitrusting van de BSB. De marechaussee kon dat niet zomaar leveren, maar ze hebben dus een actief BSB’er opdracht gegeven om zijn uitrusting in te leveren. Hij stond dus letterlijk een half uur geleden even de details goed te trekken van de pop die wij neer hebben gezet. De marechaussee heeft ook toegezegd dat ze mee willen werken als wij tussendoor updates willen.”

De presentatie ‘Gezien en Ongezien’ is vanaf nu te zien in het Nationaal Militair Museum in Soesterberg.