Wat ging er mis bij natuurbrand Ede? Zo gaat het onderzoek

Gepubliceerd op: 5-4-2025

EDE - Een militaire oefening was het startpunt voor een verwoestende natuurbrand die donderdag uitbrak ten noorden van Ede. Een rookgranaat stichtte het vuur. De Koninklijke Marechaussee (KMar) is nu aan zet om te ontdekken hoe een routine-oefening kon leiden tot een enorme brand.

De eerste stap voor de Marechaussee is om zo snel mogelijk - maar wanneer precies, is nog niet te zeggen - in gesprek te gaan met de direct betrokkenen. Dat zijn de landmachtsmilitairen die bezig waren met de oefening waarbij een rookgranaat werd gebruikt. Zij waren erbij, zij waren vanaf het begin getuige. "Wat is er nou eigenlijk gebeurd en hoe is de brand begonnen?" vat woordvoerder Stan Verberkt van de Koninklijke Marechaussee samen.

Het KMar-team dat dit onderzoekt, bekijkt of er toestemming is verleend voor de oefening. Ook kijkt het team of er sprake is van verwijtbare schuld of mogelijk grove nalatigheid. Daarnaast wordt bepaald of er een strafrechtelijk onderzoek moet komen.
De brandweer in actie tijdens de grote natuurbrand in Ede.

Het is niet gezegd dat het onderzoek van de KMar automatisch leidt tot het aanwijzen van een schuldige. "Er kan ook sprake zijn van een ongelukkige samenloop van omstandigheden. In dat geval is het aan de officier van justitie om te beslissen wat ermee moet gebeuren. Als er geen strafbaar feit is, gaat de conclusie naar Defensie", aldus Verberkt.

Geen belangenconflict
De Marechaussee onderzoekt of er tijdens een oefening van de Landmacht iets misging. Dat roept de vraag op of er sprake is van een belangenconflict. Volgens Defensie is dat niet het geval, omdat de Marechaussee en de Landmacht los van elkaar opereren. De Marechaussee valt onder het beheer van de minister van Defensie, maar staat onder gezag van de minister van Justitie en Veiligheid.
Ze doet het feitenonderzoek en de Landmacht kan daar geen invloed op uitoefenen. Als er strafbare feiten of ernstige nalatigheid worden vastgesteld, draagt de KMar haar onderzoek over aan het Openbaar Ministerie. Het OM moet controleren of het onderzoek eerlijk en onafhankelijk is verlopen.

Minister: 'We moeten blijven trainen'
De gemeente Ede laat weten dat ze vooraf niet geïnformeerd is over de oefening. Dat hoeft ook niet, want Defensie is eigenaar van de grond waar de oefening werd gehouden en oefent er het hele jaar door. Pas wanneer er grote overlast verwacht wordt, licht Defensie de gemeente in.
Minister van Defensie Ruben Brekelmans zegt dat er voor nu geen aanleiding is om voorlopig te stoppen met oefeningen. "We moeten ook trainen en geoefend zijn, gezien de dreiging die op ons afkomt", geeft hij aan.
Defensie kijkt hoe dan ook wat er in de toekomst anders kan worden gedaan om brandrisico's te verkleinen, zegt de minister. Risico's zijn er altijd, weet hij. "Dan kan je nooit helemaal uitsluiten, maar dit soort branden wil je voorkomen."

Een woordvoerder van Defensie zegt dat ze nog niet kan aangeven of de Landmacht in een periode van droogte wel mag oefenen met rookgranaten. Ook kan ze nog niet zeggen of bij de brand van donderdag materieel van Defensie verloren is gegaan.