Vrees voor grote chaos door grenscontroles: ellenlange files en klap voor Nederlandse economie

Gepubliceerd op: 13-7-2024

DEN HAAG - De plannen van PVV, VVD, NSC en BBB voor het verscherpen van grenscontroles en invoeren van grensbewaking zullen desastreus uitpakken voor de Nederlandse economie. Daarvoor vrezen werkgevers verenigd in VNO-NCW, Transport en Logistiek Nederland, het kenniscentrum voor handel en logistiek Ecofenedex en meerdere hoogleraren die De Telegraaf heeft gesproken.
Omdat Nederland export- en doorvoerland pur sang is en onze economie goed draait vanwege de snelle doorvoer van personen en goederen, zullen extra grenscontroles niet alleen het spookbeeld van files langs onze landsgrenzen oproepen, maar de economie ook midscheeps raken.

Vooral het wegverkeer zal worden geraakt, zeggen experts. „Terwijl de handel, en daarmee ons verdienvermogen, juist gebaat is bij een naadloos werkende keten.” Transport en Logistiek Nederland is bezorgd. „Grenscontroles kunnen werken als een neergelaten slagboom met lange files als gevolg. Het middel brengt het doel, zoals het tegengaan van mensensmokkel, drugsinvoer en andere criminele activiteiten, niet dichterbij.”

Asielinstroom
Nu de coalitie in het hoofdlijnenakkoord oppert om strenge grenscontroles in te voeren om zo de asielinstroom te beteugelen, slaan deskundigen alarm. VNO-NCW vreest een ’puinhoop’, hoogleraren wijzen erop dat Brussel Nederland kan terugfluiten en Transport en Logistiek Nederland voorziet kilometerslange files bij de grenzen.
Grenscontroles, omwegen en vertraging: autorit naar vakantie zit deze zomer vol met hindernissen
Hoogleraar Paul Minderhoud (Recht en Economie) uit Utrecht zet grote vraagtekens bij de passage uit het hoofdlijnenakkoord waarin wordt voorgesorteerd op structurele intensivering van grenscontroles en grensbewaking, die moeten worden ondergebracht in een ’asielcrisiswet’. Die plannen worden komende zomer uitgewerkt door het nieuwe kabinet. Minderhoud: „Ik geloof dat iedereen ziet dat dit geen goed plan is”, zegt hij. „Het is symboolpolitiek en een illusie dat je zo mensen tegenhoudt. Toen Bulgarije en Roemenië dergelijke maatregelen namen, pakte dat desastreus uit.”

Pandemie
Hij krijgt bijval van universitair docent Evelien Brouwer (gespecialiseerd in EU-recht en grensbewaking). Zij wijst erop dat structurele of systematische grenscontroles alléén aan de buitengrenzen van EU mogen worden uitgevoerd. De controles en het toezicht aan de Nederlandse grenzen kunnen wel strenger worden gemaakt. „Herinvoering van de binnengrenscontroles kan alleen in uitzonderlijke situaties, bijvoorbeeld als er sprake is van een aanslag, tijdens evenementen als het EK of bijvoorbeeld tijdens een pandemie. Maar zelfs dan kan dat alleen tijdelijk en in zeer uitzonderlijke situaties. Daar is in Nederland nu geen sprake van.”

Volgens Brouwer is het bovendien de vraag welk probleem precies opgelost moet worden, omdat asiel niet de grootste instroom van migranten in Nederland veroorzaakt. „Als het gaat om het terugdringen van de asielinstroom, zoals het hoofdlijnenakkoord suggereert, gaat dat hiermee niet lukken. Sterker nog: als iemand bij zo’n controle in Nederland asiel aanvraagt, moet je die aanvraag volgens het internationale en Europese recht gewoon in behandeling nemen.”

Files naar het EK
Vervoerspartijen slaan ook op de trom. De ANWB zag al enorme files toen Nederlanders de grens over wilden om het EK in Duitsland bij te wonen. Werkgeversorganisatie VNO-NCW is faliekant tegen. „Na de Brexit en corona hebben we allemaal weer kunnen zien welke negatieve effecten grenscontroles hebben: vertragingen en veel gedoe aan de grens. Dit hindert het vrij verkeer van goederen én personen. Terwijl dat de basis is voor het economisch succes van de EU en onze welvaart. Zeker voor een open economie als de onze.” Zij voorzien een ’puinhoop’, ook als andere landen dergelijke maatregelen gaan nemen.

Evofenedex, dat de belangen behartigt van 12.000 bedrijven die te maken hebben met logistiek en handel, zegt dat dit ’het goed functioneren van de interne markt niet ten goede komt’.

Transport en Logistiek Nederland is ook stellig: „Hiermee zadel je de transportsector en mogelijk ook het personenvervoer op met ellenlange wachttijden.”