Ook in Nederland komen demonstranten actievoeren tegen de luchtvaart

Gepubliceerd op: 27-7-2024

In meerdere landen proberen klimaatactivisten deze week het luchtverkeer te verstoren. De nieuwste actiemethode? Een ticket kopen en niet gaan zitten voor het opstijgen.

Te voet, met de fiets en op skateboards kwamen klimaatactivisten donderdag het terrein op van de luchthaven van Frankfurt, nadat ze met een tang een hek hadden doorgeknipt. Vervolgens plakten zes activisten zich vast aan het asfalt, zegt de Duitse klimaatorganisatie Letzte Generation. Volgens de luchthaven moesten zo’n 140 van de 1400 geplande vluchten worden geschrapt. Politiediensten en de brandweer zouden hebben ingegrepen.

Ook in Noorwegen was er een actie tegen de luchtvaart, waarbij betogers een incheckbalie blokkeerden. Woensdag al probeerden klimaatactivisten in verschillende landen in Europa en Noord-Amerika het vliegverkeer te ontregelen. Dat lukte ze het best op het vliegveld Keulen Bonn. In Noorwegen en Finland ontstonden lichte verstoringen, maar in Zwitserland, Spanje en Engeland had het vliegverkeer nergens last van.

Zaterdag ook in Nederland
Vrijdag is een rustdag voor de activisten, die protesteren tegen het gebruik van fossiele brandstoffen. Maar voor zaterdag staan nieuwe acties gepland, zegt woordvoerder Erik Steens van Extinction Rebellion Nederland (XR).

Ook in Nederland. Daarnaast komen er volgens de klimaatorganisatie acties in het Verenigd Koninkrijk, Oostenrijk, Zwitserland, Noorwegen, de Verenigde Staten en Canada. Of er ook acties in Frankrijk komen, waar de Olympische Spelen zijn begonnen, kan Steens niet zeggen.

Weigeren om te gaan zitten voor het opstijgen
In Oostenrijk vertraagden activisten woensdag een vlucht door tickets te kopen en aan boord van het vliegtuig te weigeren om te gaan zitten voor het opstijgen. Dat is een nieuwe actiemethode, zegt Steens. “Deze activisten zijn verwijderd door de marechaussee, waarna het toestel alsnog vertrok. Maar je kunt dan even je stem laten horen.”

Wat gaat er in Nederland gebeuren? Het is niet de bedoeling dat vakantiegangers hun vlucht missen, zegt Steens. “We zijn er niet op uit om passagiers dwars te zitten en de vakantie waar ze hard voor gewerkt hebben onmogelijk te maken. Wel willen we ze wat begrip bijbrengen. Kunnen we niet wat minder vliegen? Is deze vlucht echt noodzakelijk? Maar het vliegverkeer stilleggen is een stap te ver.”

Gemiddeld 208.000 reizigers per dag op Schiphol
Schiphol zegt over de aangekondigde demonstratie nauw contact te hebben met het bevoegd gezag: de gemeente Haarlemmermeer en de Koninklijke Marechaussee. Tijdens de zomervakantie zijn er gemiddeld 208.000 reizigers per dag op de luchthaven – zowel vertrekkende, aankomende als overstappende passagiers.

Twee jaar terug voerde XR in Nederland samen met Greenpeace acties tegen privévluchten. Greenpeace is nu niet betrokken bij de luchtvaartacties. XR en Greenpeace werken wel aan plannen voor later dit jaar, zegt Steens, en die kunnen verstorender worden.

‘Stop in 2030 met fossiele brandstoffen’
De activisten willen dat meer landen zich aansluiten bij een verdrag dat versneld een einde moet maken aan fossiele brandstoffen. Het gaat om de Fossil Fuel Treaty, die in 2022 is aangezwengeld door landen uit de Stille Oceaan, zoals Vanuatu en Tuvalu. Onder meer de Wereldgezondheidsorganisatie ondersteunt dit initiatief.

Steens: “Het achterliggende probleem is dat tickets te goedkoop zijn en dat komt bijvoorbeeld doordat er geen belasting wordt betaald over kerosine. Er gaat veel gemeenschapsgeld naar de luchtvaartindustrie. Steek die subsidies bijvoorbeeld liever in internationale treinverbindingen.”

Belastingvrijstelling op kerosine scheelt miljarden euro’s
De vrijstelling van accijns voor kerosine kost de Nederlandse staat volgens de laatste Miljoenennota 2,2 miljard euro. De btw-vrijstelling voor kerosine bedraagt nog eens 553 miljoen euro. Ook is er een btw-vrijstelling voor internationaal personenvervoer, die 872 miljoen euro bedraagt.

De belastingvrijstelling voor kerosine vermindert de prikkel om te investeren in duurzame technologieën, schrijft onderzoeks- en adviesbureau CE Delft in een rapport van dit jaar. Daarnaast heeft de luchtvaartsector een kostenvoordeel, de subsidies maken het aantrekkelijker om te vliegen in plaats van de trein te nemen, zegt CE Delft.

Als de fossiele subsidies worden afgeschaft, zou dat in heel Europa tegelijk moeten gebeuren, adviseert het onderzoeksbureau. Anders zullen veel reizigers via een buitenlandse luchthaven gaan vliegen.